-
تدوین طرح جامع و نقشه راه توسعه زغال‌سنگ
یکی از مهم‌ترین و منعطف‌ترین ابزارهای رایج برنامه‌ریزی بلندمدت، استفاده از تکنیک "مطالعات طرح جامع" برای حوزهی موردنظر است. طرح جامع که به آن Master Plan و Comprehensive Plan هم گفته می‌شود، یک برنامه‌ی استراتژیک است که هدف یا نتیجه‌ی مطلوب را مشخص می‌کند و شامل مراحل مهم یا لازم برای دستیابی به آن است. به این ترتیب، مطالعات طرح جامع عبارتست از روش کشف و توصیف آینده‌ی مطلوب و تبیین راه رسیدن به آن. به زبان ساده‌تر، طرح جامع، مسیر درست را نشان می‌دهد و می‌توان با استفاده از آن، از احتمال بروز خطا، هدررفت هزینه و نیز اتلاف وقت، جلوگیری به عمل آورد.
مطالعات طرح جامع را می‌توان از دیدگاه تصمیم‌گیری در سه سطح بنگاه، صنعت و ملی طبقه‌بندی نمود. گاهی اوقات ممکن است یک سازمان یا بنگاه به صورت داخلی اقدام به تدوین طرح جامع کند. در سطح صنعت، این مطالعات عموماً با هدف آینده‌نگری و نیز تسهیل در امر تصمیم‌گیری در حوزهی مربوطه انجام می‌شوند. وجود طرح جامع در هر صنعتی نشان‌دهنده‌ی یک نقشه راه مشخص برای رسیدن به هدفی معین است که قطعا همه‌ی جوانب آن سنجیده شده و حتی می‌تواند به یکی از پایه‌های استراتژی‌های مختلف کشور بدل شود. در سطح ملی با حوزه‌هایی از دانش سر و کار داریم که به تعیین و اجرای سیاستهای مربوط به توسعه و بکارگیری فناوری و نیز سیاستهای مربوط به تأثیرات فناوری بر جامعه، سازمان‌ها، افراد و محیط طبیعی می‌پردازد. تدوین طرح جامع در حوزهی معادن زغال‌سنگ کشور می‌تواند افق بلندمدت پیش‌روی سرمایه‌گذاران را نسبت به رویکرد حاکمیت کشور در قبال صنعت مذکور روشن نموده و سرمایه‌گذاری در آن را توجیه‌پذیر و جذاب کرده و برنامه‌يزی استراتژيک برای استفاده‌ی بهینه از امکانات، توانمندی‌ها و سرمايه‌های ملي را ممکن سازد.
ناگفته پیداست کشور ما پتانسیل‌های بالقوه و بالفعل فراوانی در زمینه‌ی زغال‌سنگ دارد بنابراین وجود مطالعات طرح جامع توسعه‌ی معادن زغال‌سنگ کشور می‌تواند جایگاه و توان معدنکاری و صنایع پایین‌دستی بخش معدن را در این حوزه مشخص، مسیر توسعه‌ی این بخش را شناسایی، و به لحاظ اقتصاد مقاومتی نیز کشور را از اعمال فشارهای خارجی نسبت به تامین نیاز به منابع و فرآورده‌هایی بسیار با ارزش، مصون کند.
هدف از این طرح پیشنهادی، بررسی چارچوب‌ها، ابزارها و الزامات مربوط به مطالعات طرح جامع توسعه‌ی معادن زغال‌سنگ کشور است که در محورهای زیر تبلور خواهد یافت:
-
کمک به پیش‌بینی و آینده‌نگاری در صنعت زغال‌سنگ کشور
-
هماهنگ‌سازی راهبردهای توسعه‌ی این صنعت در همه‌ی سطوح
-
شناسایی فرصتها و بازارهای جدید درجهت رشد، توسعه، ظرفیت‌سازی و افزایش سودآوری صنعت زغال‌سنگ کشور
-
یافتن شکافهای کلیدی بازار یا فناوری و ارائه‌ی برنامههای توسعه، مدرن‌سازی، انتقال تکنولوژی و سرمایه‌گذاری بر اساس کشش بازار و فشار فناوری
-
ایجاد چارچوب یکپارچه برای برنامه‌ریزی سطح بالا، کنترل و مدیریت عملکرد و همچنین طراحی و هماهنگی برنامههای پیچیده
-
ایجاد وفاق و اجماع میان تصمیم‌گیران در تمامی سطوح
